Vakandi athygli og líðandi stund - Grein eftir Önnu Valdimarsdóttur

 

Vakandi athygli og líðandi stund

 

Leið athyglinnar sem Búdda útlistaði svo nákvæmlega fyrir lærisveinum sínum gerir ráð fyrir að tekinn sé frá ákveðinn tími á dag til að rækta huga sinn með kerfisbundnum hætti. En fyrir okkur, önnum kafið nútímafólk sem stendur margháttuð afþreying til boða heima í stofu, reynist það oft þrautin þyngri að taka frá tíma í “að gera ekki neitt” eins og sumum finnst formleg hugleiðsla vera.

Þess vegna er gott til þess að vita að fleiri leiðir eru að markinu. Markinu sem er líka leiðin: Að efla núvitund og vakandi athygli (mindfulness), vera oftar “til staðar” heilshugar á andartakinu sem er að líða.

Það er athyglivert að margir hugsuðir hafa lagt mikla áherslu á það að vera í núinu. Andartakið sem er að líða einmitt núna er raunveruleikinn. Líf þitt er hin líðandi stund. Þetta erum við minnt á aftur og aftur en margur önnum kafinn Vesturlandabúinn hristir höfuðið og spyr: Í hvaða heimi lifir sá sem þannig talar? Líðandi stund er ekki raunveruleikinn. Verkefnið sem ég þarf að skila í næstu viku er minn raunveruleiki. Skuldin sem ég þarf að greiða um mánaðamótin er enn naprari veruleiki svo ekki sé talað um ósættið í fjölskyldunni sem er ekki enn til lykta leitt. Þetta tal um að lífið sé líðandi stund – er það nokkuð annað en veruleikafirring þeirra sem vita ekki hvað lífið er – þeirra sem eyða ævi sinni á vernduðum vinnustað innan klausturmúra eða horfa á lífið gegnum rósrauð, kringlótt hippagleraugu sem eru löngu komin úr tísku eins og dönskusletturnar?

Stutta svarið við spurningum efasemdarmannsins er: Þú verður hamingjusamari með því að upplifa fleiri stundir sem veruleika hér og nú í stað þess að vera annars hugar, niðursokkinn í eftirsjá eða áhyggjur á meðan lífið – og stundin fer fram hjá þér.

Sú stund kemur aldrei aftur sem einu sinni var. Þessa ljóðlínu er að finna í kvæði eftir Halldór Laxness og hana má túlka á þann veg að ljóðmælandinn vilji vekja okkur til vitundar um dýrmæti stundanna í lífi okkar.

Við vitum ekki hvað líf okkar ber í skauti sér, vitum ekki hve stundirnar verða margar sem við fáum notið í þessu lífi. Það eina sem við vitum með vissu er að andartökin halda áfram að koma eitt af öðru svo lengi sem við drögum andann. Það er ekki í okkar höndum hve langur sá tími verður en með því að verða meðvituð um dýrmæti stundanna getum við stigið skref í áttina að lengra lífi. Ekki endilega lengra lífi í bókstaflegri merkingu heldur lengra í þeim skilningi að stundirnar renni ekki lengur saman í ógreinilega, lítt eftirminnilega móðu, heldur skeri fleiri stundir sig úr.

Mér kemur í hug breskur starfsbróðir minn, Mark Williams, einn höfundur bókarinnar Mindfulness-based cognitive therapy for depression sem kom hingað til lands að leiðbeina stórum hópi fagfólks um vakandi athygli. Mark er einstaklega vellátinn maður sem hefur bæði mikla útgeislun og hógværð til að bera. Og þess vegna svaraði hann, þegar hann var spurður á námskeiðinu hvaða áhrif reglubundin hugleiðsla hefði haft á líf hans, að við þyrftum helst að spyrja fjölskyldu hans að því. “Og þó”, bætti hann síðan við eftir andartaksumhugsun. “Ég get fullyrt eitt. Það er lengra milli jólanna eftir að ég byrjaði að hugleiða”.

Þau okkar sem komin eru á eða yfir miðjan aldur vitum alveg hvað Mark á við. Hversu oft verður okkur ekki á orði þegar líður á ævina: Aftur komin jól! Eru þau ekki nýbúin?

En við getum skoðað fleiri stundir lífs okkar hverja fyrir sig líkt og perlur á perlufesti sem við handleikum hverja af annarri. Við getum lengt tilfinninguna fyrir góðu stundunum í lífi okkar og gert hvunndagsstundir eftirminnilegar með því að vakna til vitundar um stundina sem er að líða. Þannig getum við líka fækkað stundunum þegar við erum gagntekin reiði, sjálfsásökunum eða eftirsjá, dapurlegum hugsunum um hvernig líf okkar hefði getað orðið eða gæti verið miklu betra bara ef....

 

Sjá greinina í heild hér: http://www.lifspekifelagid.is/Anna_Valdimarsdottir/Vakandi_athygli_og_lidandi_stund.html