Hugleiðingar í upphafi árs 2016

 

Við hver áramót er ekki nema eðlilegt að leiða hugann að árinu sem var að líða og huga að því sem við kann að taka á nýju ári. Við vitum hvað var, en við vitum ekki hvað verður. „Framtíðin er núna“ sagði J. Krishnamurti. Það sem hann átti við er að við erum föst í farvegi fortíðarinnar og hún mótar þannig framtíðina, nema því aðeins að eitthvað róttækt gerist. Um þetta sagði hann m.a.: „Þegar hugsunin aðhefst eitthvað er hún fortíðin og þess vegna er ekki um neina nýja upplifun að ræða. Hún er fortíðin lifandi í nútíðinni og umbreytir sjálfri sér og nútíðinni. Þess vegna er ekkert nýtt í lífinu með þessum hætti og þegar um er að ræða að finna eitthvað nýtt, þá verður fortíðin að vera fjarverandi, hugurinn má ekki vera uppfullur af hugsunum, ótta, munaði eða einhverju slíku. Aðeins þegar hugurinn er laus við þessa hluti getur hið nýja orðið til og vegna þess segjum við að það verði að skapast kyrrð í huganum svo hann starfi aðeins þegar þörf er á - á hlutlægan og gagnlegan hátt. Allt samhangandi áframhald er hugsun; þegar samhangandi áframhald ríkir verður ekkert nýtt til. Sérðu hve mikilvægt þetta er? Þetta er í rauninni spurningin um lífið sjálft. Annaðhvort lifir þú í fortíðinni eða að þú lifir á algjörlega annan hátt. Þetta er það sem skiptir höfuðmáli.“

    Margir taka miklar ákvarðanir á nýju ári, ákveða að taka sig á og bæta sig. Vonandi tekst þeim að verða að ósk sinni, en oft verður reynslan sú, að lítið verður um efndir. Ef við erum ekki ánægð með eitthvað í fari okkar búum við til ímynd um það sem við viljum verða. Í framhaldinu verður ímyndin ávallt í vissri fjarlægð og við sjálf óbreytt í gamla farinu. Við erum föst í fortíðinni. Hvað er þá til ráða?

Hvar er mest fjallað um að vera fastur í venjum? Er við lítum á andlega fræðara eða andlegar hefðir er raunin sú, að þar er einnig ansi margt fast í fortíðinni og lítil von að fræðast um að losna undan oki fortíðarinnar. Í hugann kemur helst að leita í smiðju Zen-búddista og J. Krishnamurtis. D.T. Suzuki sagði um markmið Zen: „Meginhugmynd Zen er að ná sambandi við innri veruleika okkar og með eins beinum hætti og mögulegt er.“ Belgíski Zen-búddistinn Robert Linssen sagði um þetta: „Markmið Zen meistaranna er að frelsa manninn undan oki huglægs þrældóms þar sem honum er haldið föstum í viðjum vanans.“ Augljóst er að við getum ekki breytt neinu í fortíðinni og ekki heldur í framtíðinni sem er ekki komin! Eini möguleikinn er í nú-inu, augnablikinu sem er að líða. Enginn andlegur fræðari hefur fjallað eins mikið um tímann og nú-ið og Krishnamurti. Um það sagði hann m.a.: „Tími felst í fortíð, nútíð og framtíð. Nú-ið felur þetta allt í sér. Ásetningur dugar ekki. Ef þú ætlar að losna undan þessu með ásetningi á morgun eða hinn losnar þú aldrei. Það verður að gerast núna. Framtíðin er núna. Þegar kærleikur ríkir er hann án togstreitu og markmiðs, því hann lifir algjörlega í nú-inu, fortíð og framtíð hverfa. Í sjálfum okkur býr allur heimurinn og ef þú veist hvernig á að horfa og læra, þá eru dyrnar opnar og lykillinn í hendi þinni. Enginn á jarðríki getur gefið þér lykilinn eða lokið upp dyrunum nema þú sjálfur.“

Halldór Haraldsson