Hljóður hugur

 

Hljóður hugur – Grein eftir Jónínu Michaelsdóttur

Í yfirstandandi hremmingum og úrræðaleysi hefur verið sístreymi í fjölmiðlum af sérfræðingum, innlendum og erlendum, sem hafa skilgreint ástandið á Íslandi og bent á lausnir. 

 

Í yfirstandandi hremmingum og úrræðaleysi hefur verið sístreymi í fjölmiðlum af sérfræðingum, innlendum og erlendum, sem hafa skilgreint ástandið á Íslandi og bent á lausnir. Menntun, reynsla og orðspor þessara manna vekur virðingu og vonir um að þeir færi okkur skýrar línur og viðráðanlegan vegvísi á leiðinni fram undan. Sumir eru svo traustvekjandi og vel máli farnir að óvenjulegt hlýtur að teljast. Að minnsta kosti hér á landi. Vandinn er sá að þeim ber ekki saman. Við það verða hlutirnir enn flóknari.

 

Í byrjun maí kom hingað til lands heimsfrægur listamaður með góð ráð í farteskinu. Þau lúta ekki að efnahagskreppunni eða Evrópusambandinu, heldur manneskjunni. Okkur sjálfum. Kvikmyndaleikstjórinn David Lynch kom sem sagt til að kynna okkur mátt innhverfrar íhugunar. Með henni myndi íslenska þjóðin geta öðlast heilbrigði, sköpunarmátt, velmegun og frið, og upplifa framfarir sem erfitt væri fyrir hana að ímynda sér í dag. Í tilkynningu kom fram að innhverf íhugun væri einföld og auðlærð tækni sem miðaði að því að þroska andlegt og líkamlegt atgervi til fullnustu. Tæknina iðkuðu menn í 20 mínútur tvisvar á dag, sitjandi á stól, og með lokuð augun.

 

Þjóðin tók þessu tilboði fagnandi, troðfyllti sal og ganga Háskólabíós, og David Lynch kom, sá og sigraði í sjónvarpi og öðrum fjölmiðlum. Frægð hans hafði auðvitað aðdráttarafl, en maðurinn sjálfur virtist einkar viðfelldinn, sannfærandi og blátt áfram. Þetta var góð heimsókn og tilboð Davids Lynch getur breytt líðan og lífi þeirra sem taka því. Það vita þeir sem hafa náð tökum á kyrrð í anda og efni.

 

Hugræn tækni er að því leyti eins og trúarbrögð og stjórnmálaflokkar, að einstaklingar og þjóðir nálgast sama fjall frá mismunandi hliðum, en eru allir með augun á sama tindinum. Þegar ég kynntist Sigvalda Hjálmarssyni varð ég margs vísari. Sigvaldi var afar merkur maður. Við sátum hvort á móti öðru í Blaðaprenti á sínum tíma við prófarkalestur á Vísi og urðum ævivinir. Hann átti langan og farsælan blaðamennsku- og ritstjórnarferil, var forseti Íslandsdeildar Guðspekifélagsins og í stjórn Evrópusambands þess. Eftir hann liggja níu bækur. Titill einnar þeirra, Haf í dropa, segir meira en mörg orð.

 Sigvaldi rak hugleiðsluskóla á heimili sínu, þar sem hann kenndi hvernig ætti að kyrra líkamann og síðan hugann. Markmiðið var hljóður hugur. Skömmu áður en hann féll frá hlustaði ég á hann flytja fyrirlestur í húsi Guðspekifélagsins, og uppgötvaði allt í einu að ég hafði af einhverjum ástæðum aldrei séð hann sjálfan í ræðustól. Það var ógleymanlegt. Hann talaði blaðalaust og varð allt í einu magnað en kyrrlátt máttarvald. Ræðan beinskeytt og innihaldsrík. Þegar ég hitti hann á eftir, sagðist ég alls ekki hafa gert mér grein fyrir hver hann væri fyrr en hann stóð þarna í ræðustólnum. Ef hann byggi í Bandaríkjunum, væri hann með hundruð þúsunda fylgismanna í kringum sig.

"Þá byggi ég ekki í Bandaríkjunum," sagði Sigvaldi brosandi.

 

Ég man ekki hvaða ár það var sem ég las opnuviðtal við Véstein Lúðvíksson rithöfund í Þjóðviljanum. Fyrirsögnin var "Frá sósíalisma til zen" og blaðamaðurinn hét Össur Skarphéðinsson, ef mig misminnir ekki. Þetta var flott viðtal og skömmu síðan var Vésteinn beðinn um að flytja erindi hjá Guðspekifélaginu. Hann stóð ekki í ræðustólnum, heldur sat á stól fyrir framan hann, talaði blaðalaust og skipulega og hreyfði hvorki legg né lið. Aðeins orðin höfðu líf. Hann var beðinn um að halda námskeið um zen-iðkun og gerði það. Upp úr þessu varð smám saman til hópur zen-iðkenda, sem síðar stofnuðu eigið félag, sem nú er orðið talsvert öflugt. Leiðbeinandi þeirra, Jakuho Kwong-roshi, kemur á hverju ári til Íslands til að leiðbeina zen-félögum; roshi, merkir viðurkenndur zen-meistari.

 

Í Lótushúsinu í Kópavogi er kennd Raja Yoga-hugleiðsla. Þetta er íslensk miðstöð Brama Kumaris World Spiritual University. Henni er stýrt af tveimur listamönnum, Sigrúnu Olsen og Þórði Barðdal. Brama Kumaris-miðstöðvar eru víða um heim og njóta virðingar. Stjórnendur eru alls staðar konur.

 Margir fleiri kenna það sem kölluð er innhverf íhugun hér á Íslandi. Heimsókn David Lynch hlýtur að vekja athygli á þeim möguleikum sem Íslendingum um allt land stendur til boða, sækist þeir eftir hljóðum huga.